Günlük hayatta sıkça duyduğumuz sağlık terimlerinden bilmediğimiz kalmasın ve yanlışlarımızı düzeltelim istiyoruz. Hiç hatasız, eksiksiz sağlık terimlerini öğrenerek bilinçlenelim! Sağlık, hayatımızın en değerli hazinesidir. Ancak bazı tıbbi terimler günlük hayatta sıkça karşımıza çıksa da tam anlamıyla bilinmeyebilir. Vücudumuzda neler olup bittiğini anlamak, hastalıklar hakkında bilinçli olmak ve sağlığımızı koruyabilmek için temel sağlık kavramlarını bilmek önemlidir. İşte sağlık konusunda temel bilgilere sahip olmanızı sağlayacak 35 önemli terim ve anlamları:
1. Kolesterol
Vücutta hücrelerin yapısında bulunan yağ benzeri bir madde. Kötü kolesterol (LDL) damar tıkanıklığına neden olabilirken, iyi kolesterol (HDL) damarları koruyucu etkiye sahiptir. Yüksek kolesterol kalp ve damar hastalıkları riskini artırabilir.
2. Tansiyon (Kan Basıncı)
Kalbin pompaladığı kanın damar duvarına uyguladığı basınçtır. Normal tansiyon 120/80 mmHg civarında olmalıdır. Yüksek tansiyon (hipertansiyon) kalp hastalıklarına yol açabilirken, düşük tansiyon (hipotansiyon) baş dönmesi ve bayılmalara neden olabilir.
3. Hipertansiyon
Kan basıncının sürekli olarak 140/90 mmHg’nin üzerinde olması durumudur. Kalp krizi, felç ve böbrek hastalıkları riskini artırabilir. Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve stres yönetimi tansiyonu kontrol altında tutmada etkilidir.
4. Hipotansiyon
Kan basıncının düşük olmasıdır (90/60 mmHg’nin altında). Baş dönmesi, bayılma ve halsizlik gibi belirtilere neden olabilir. Susuzluk, kansızlık ve bazı ilaçlar hipotansiyona yol açabilir.
5. Diyabet (Şeker Hastalığı)
Vücudun insülin hormonunu yeterince üretememesi veya kullanamaması sonucu ortaya çıkan yüksek kan şekeri hastalığıdır. Tip 1 ve Tip 2 olmak üzere iki ana türü vardır.
6. İnsülin
Pankreas tarafından salgılanan ve kan şekerini düzenleyen hormondur. Eksikliği veya direnci diyabete neden olabilir. Tip 1 diyabette vücut hiç insülin üretemezken, Tip 2 diyabette insülin etkisiz hale gelir.
7. Metabolizma
Vücudun enerji üretmek ve kullanmak için gerçekleştirdiği kimyasal süreçlerdir. Hızlı metabolizma daha fazla kalori yakılmasını sağlarken, yavaş metabolizma kilo alımına neden olabilir.
8. Obezite
Vücutta aşırı yağ birikimiyle karakterize edilen kronik bir hastalıktır. Genellikle vücut kitle indeksinin (VKİ) 30’un üzerinde olmasıyla tanımlanır. Kalp hastalıkları, diyabet ve eklem sorunlarına yol açabilir.
9. Kalori
Vücudun enerji ihtiyacını ölçen bir birimdir. Günlük kalori ihtiyacı yaş, cinsiyet, aktivite düzeyi ve metabolizma hızına bağlıdır.
10. Bağışıklık Sistemi
Vücudu enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı koruyan savunma sistemidir. Güçlü bir bağışıklık sistemi hastalıklara karşı daha dirençli olmamızı sağlar.
11. Viral Enfeksiyon
Virüslerin neden olduğu hastalıklardır. Grip, COVID-19 ve suçiçeği bu tür enfeksiyonlardandır. Antibiyotikler virüslere karşı etkili değildir.
12. Bakteriyel Enfeksiyon
Bakterilerin neden olduğu hastalıklardır. Antibiyotiklerle tedavi edilebilirler. Ancak gereksiz antibiyotik kullanımı direnç geliştirebilir.
13. Antibiyotik
Bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır. Bilinçsiz kullanımı bakterilerin direnç kazanmasına yol açabilir.
14. Alerji
Bağışıklık sisteminin zararsız maddelere aşırı tepki göstermesidir. Polen, hayvan tüyü ve bazı gıdalar alerjiye neden olabilir.
15. Aşı
Bağışıklık sistemini belirli hastalıklara karşı koruyucu hale getiren biyolojik preparatlardır. Çocukluk çağı aşıları ve grip aşıları yaygın kullanılan aşılardır.
16. Anemi (Kansızlık)
Vücutta yeterli kırmızı kan hücresinin veya hemoglobinin bulunmaması durumudur. Demir eksikliği, B12 vitamini eksikliği gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.
17. B12 Vitamini
Sinir sistemi ve kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gerekli olan vitamindir. Eksikliği halsizlik, unutkanlık ve kansızlığa yol açabilir.
18. İnme (Felç)
Beyne giden kan akışının kesilmesi sonucu meydana gelen ciddi bir sağlık sorunudur. Ani gelişen konuşma bozukluğu, yüz kayması, kol veya bacakta güçsüzlük belirtileri arasındadır.
19. Kalp Krizi
Kalbe giden kan akışının tıkanması sonucu meydana gelir. Göğüs ağrısı, nefes darlığı ve terleme en yaygın belirtileridir.
20. Ülser
Mide veya on iki parmak bağırsağında oluşan yaralardır. Helikobakter pylori bakterisi ve aşırı asit üretimi ülserin en yaygın nedenlerindendir.
21. Migren
Şiddetli baş ağrılarıyla kendini gösteren kronik bir hastalıktır.
22. Astım
Solunum yollarının daralması sonucu nefes darlığına yol açan kronik bir hastalıktır.
23. Osteoporoz
Kemiklerin zamanla zayıflaması ve kırılgan hale gelmesi durumudur.
24. Reflü
Mide asidinin yemek borusuna kaçması sonucu yanma ve ekşime hissine neden olan bir rahatsızlıktır.
25. Sinüzit
Burun ve çevresindeki sinüslerin iltihaplanması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır.
26. Bronşit
Akciğerlerdeki bronşların iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır.
27. Parkinson Hastalığı
Beyindeki dopamin üretiminin azalması sonucu hareket bozukluklarına neden olan bir hastalıktır.
28. Epilepsi
Beyindeki anormal elektriksel aktiviteler nedeniyle nöbetlerle kendini gösteren kronik bir hastalıktır.
29. Hepatit
Karaciğerin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. A, B ve C türleri bulunur.
30. HIV/AIDS
Bağışıklık sistemini zayıflatan ve tedavi edilmezse ölümcül olabilen bir viral enfeksiyondur.
31. Depresyon
Duygusal çöküntü, ilgi kaybı ve sürekli üzüntü hissiyle karakterize edilen bir ruh sağlığı bozukluğudur.
32. Anksiyete Bozukluğu
Aşırı kaygı ve stresin kontrol edilemez hale geldiği psikolojik bir durumdur.
33. Menopoz
Kadınlarda doğurganlık döneminin sona ermesiyle ortaya çıkan hormonal değişim sürecidir.
34. Prostat Büyümesi
Erkeklerde yaşlanmayla birlikte prostat bezinin büyümesi sonucu idrar yollarında sorunlara yol açan bir durumdur.
35. Romatoid Artrit
Bağışıklık sisteminin eklemlere sald
